15 sierpnia przypada Święto Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, znane także, jako Matki Boskiej Zielnej oraz Święto Wojska Polskiego, obchodzone od 1992 roku na pamiątkę Zwycięskiej Bitwy Warszawskiej w 1920.
Rok 2020 został ustanowiony przez Sejm RP Rokiem Bitwy Warszawskiej, decydującego starcia wojny polsko-bolszewickiej.
100 lat temu, 13 sierpnia 1920 r., na polach pod Radzyminem rozpoczęła się jedna z decydujących bitew wojny z bolszewikami. Boje pod Radzyminem i Ossowem okazały się okazały się kluczowe dla obrony Warszawy i możliwości wyprowadzenia uderzenia na siły sowieckie.
Bitwa warszawska, określana mianem „cudu nad Wisłą”, była wielkim zwycięstwem Wojska Polskiego, które tocząc ciężkie walki powstrzymało i ostatecznie zmusiło do szybkiego odwrotu oddziały Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej. Zwycięstwo pozwoliło w perspektywie kilku miesięcy na podpisanie korzystnego dla strony polskiej zawieszenia broni, a następnie formalnego zakończenia wojny w postaci traktatu ryskiego z 18 marca 1921 r.
Zwycięska Bitwa Warszawska 1920 roku ochroniła Zachód przed marszem Armii Czerwonej i zadecydowała o zachowaniu przez Polskę niepodległości. Było to możliwe dzięki realizacji genialnej strategii Józefa Piłsudskiego oraz odwadze i determinacji polskiego społeczeństwa.
Wojna ta była największym konfliktem zbrojnym stoczonym przez tworzone wówczas Wojsko Polskie o zachowanie niedawno odzyskanej niepodległości i określenie granic odradzającej się po ponad wiekowej niewoli Polski.
Bitwa Warszawska rozpoczęła się 13 sierpnia 1920 r. walką o przedpole stolicy, m.in. o Radzymin, który kilkanaście razy przechodził z rąk do rąk. Ostatecznie polscy żołnierze, ponosząc wielkie straty, utrzymali Radzymin, odrzucając nieprzyjaciela daleko od swoich pozycji.
Kolejnego dnia wojskom generała Władysława Sikorskiego udało się powstrzymać nacierające w kierunku Wisły oddziały Armii Czerwonej. Walki toczyły się wzdłuż wschodnich i południowo-wschodnich umocnień przedmościa warszawskiego na odcinku od Wiązowny po Radzymin. Jednym z ważnych fragmentów bitwy było zdobycie 15 sierpnia przez kaliski 203. Pułk Ułanów sztabu 4. armii sowieckiej w Ciechanowie, a wraz z nim - kancelarii armii, magazynów i jednej z dwóch radiostacji, służących Sowietom do utrzymywania łączności z dowództwem w Mińsku.
Faza obronna Bitwy Warszawskiej trwała do 16 sierpnia, kiedy to, dzięki działaniom marszałka Piłsudskiego, nastąpił przełom. Grupa Manewrowa składająca się ze związków taktycznych 3. i 4. Armii pod dowództwem Józefa Piłsudskiego rozpoczęła natarcie znad Wieprza na rozciągniętą w marszu z Brześcia nad Bugiem ku Wiśle na wysokości Maciejowic – Grupę Mozyrską. Nagłe i zdecydowane uderzenie było zupełnym zaskoczeniem dla Rosjan.
Odparcie oddziałów sowieckich zdecydowało o wyniku prowadzonej wojny i umożliwiło zachowanie odzyskanej zaledwie dwa lata wcześniej niepodległości Polski. Ponadto zwycięstwo miało istotny wymiar europejski, zahamowało bowiem ekspansję rewolucji komunistycznej na Starym Kontynencie.
Zawieszenie broni podpisano 15 października w Rydze, zaś traktat pokojowy wydano w marcu 1921 r., wtedy też wytyczono nową granicę polsko-sowiecką.
Straty strony polskiej wyniosły: ok. 4,5 tys. zabitych, 22 tys. rannych i 10 tys. zaginionych. Straty zadane Sowietom nie są znane. Przyjmuje się, że ok. 25 tys. czerwonoarmistów poległo lub było ciężko rannych, 60 tys. trafiło do polskiej niewoli, a 45 tys. zostało internowanych przez Niemców.
Ze względu na panującą w Polsce sytuację epidemiologiczną wiele działań upamiętnianych 100-lecie Bitwy Warszawskiej odbędzie się w przestrzeni online.
W związku z jubileuszem dzięki współpracy Biura Programu „Niepodległa” oraz Polskiego Radia powstał nowoczesny serwis poświęcony Bitwie Warszawskiej 1920 r. – www.bitwa1920.gov.pl, gdzie na bieżąco są publikowane inicjatywy związane ze świętowaniem jednego z najważniejszych zwycięstw polskiego oręża.
Aby upamiętnić 100-lecie Bitwy Warszawskiej w dniach 13-16 sierpnia 2020 r., pod hasłem #Wiktoria1920, odbędzie się m.in. otwarcie Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, widowisko multimedialne na PGE Narodowy pn. „1920. Wdzięczni Bohaterom”, premiera filmu VR pt. „Wiktoria 1920” oraz narodowe dokumentowanie pamiątek Cudu nad Wisłą, 16 sierpnia na antenie TVP odbędzie się premiera filmu dokumentalnego pt. „Wojna Światów”, opartego na zrekonstruowanych filmach archiwalnych z wojny polsko-sowieckiej 1920 roku.
Zachęcamy do udziału w tych wydarzeniach.
